انواع تیپ بدن
حتما برای شما این موضوع پیش آمده که یکی از دوستان و بستگان شما علیرغم اینکه بیشتر از شما وعده غذایی مصرف میکند، ولی وزن بسیار مناسبی دارد و تا حدودی لاغر است! این موضوع به شخصه برای من از زمان دانشگاه تا زمان کار، خیلی پیش آمد که دوستانم به نسبت وعده غذایی که مصرف میکردند وزن نسبتا کمی داشتند، اما من برعکس با توجه به وعدههای غذایی نسبتا کمی که مصرف میکردم، روزبهروز به وزن من افزوده میشد و این موضوع برای من تبدیل به یک سوال بزرگ شده بود.
از فکرهای منفی تا … ، بعد از مراجعه به یک متخصص تغذیه متوجه شدم این شرایط کاملا عادی بوده، زیرا تیپ بدنی من این خصوصیات را دارد. امروز تصمیم گرفتم تا با همکاری تیم لانسگو که بعدا برای شما از اثربخشی متد لاغری آنها یعنی EMS خواهم گفت، تمامی تجربیات خود را در این مقاله کاربردی و جامع با موضوع انواع تیپ های بدنی برای شما بازگو کنم، سپاس که در مدت زمان 10 دقیقه همراه ما خواهید بود.
نوع تیپ بدنی یا سوماتوتایپ به این نکته اشاره میکند که بدن ما در زمان تولد از سه نوع تیپ بدنی تبعیت میکند، این سه نوع که در سال 1940 توسط پزشکان شناخته و به اسم نظریه شلدون نامگذاری شد، اکتومورف، اندومورف و مزومورف نام دارد. در ابتدا این تصور از دیدگاه پزشکان مطرح بود که تیپهای بدنی غیر قابل تغییر هستند، اما بعد از گذشت چند دهه برخی از محققین با تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که در تیپهای بدنی نیز میتواند تغییراتی ایجاد کرد.
اندومرفها داری بدنهایی به نسبت گرد و نرم هستند، مزومورفها همیشه مربع و عضلانی هستند و اکتومورفها بدنهایی نازک و تاحدودی کشیده دارند. علت استفاده از این نامها و شباهت آنها با لایههای جنینی آندودرم، مزودرم، اکودودرم شکلگیری این تیپها در هر کدام از این لایهها است که در این لایهها تکمیل میشوند. شاید جالب باشد بدانید که برخی از نظرات بر این موضوع تاکید دارند که تیپهای بدنی میتوانند در شخصیت افراد هم تاثیرگذار باشند.
سه تیپ بدنی و خصوصیات شاخص
اندومرف
کسانی که اندام اندومرف دارند، دارای بدنی مستحکم، قوی و نرم هستند که بهراحتی تغییر شکل میدهد. این افراد با چنین تیپهای بدنی، چربیها و انرژیهای اضافی را بهسرعت جذب و ذخیره میکنند که در نهایت منجربه اضافه وزن خواهد شد. اندومرف ها دارای تیپ بدنی کوتاهتر و تپلتری هستند و دست و پاهایشان ضخیم و کلفت به نظر میرسد، درست مانند خود من!
چنین افرادی عضلات قوی و قدرتمندی دارند بهخصوص در قسمت و نواحی بالایی پا و میانی بدن. چنین افرادی در تمرینات و ورزشهایی مثل اسکوات، معمولاً بسیار قوی و قدرتمند هستند. در زمان تمرین و فعالیتهای ورزشی، اندومرف ها بهراحتی وزنشان بالا میرود ولی متأسفانه مقدار و درصد بسیار زیادی از افزایش وزن به جای عضله و ماهیچه به چربی تبدیل میشود و در نواحی مختلف بدن ذخیره میشود.
اندومرف ها برای اندازه نگهداشتن میزان کالری دریافتی بدن خود، همان مقدار که ورزشهای قدرتی انجام میدهند، باید ورزشهای هوازی بسیاری را هم انجام دهند. چنین افرادی تا هنگامیکه پروتئین کافی و لازم بدنشان را در رژیم غذایی و خوراکیهای خود دریافت میکنند دیگر نیاز به مکمل ندارند.
صفات و ویژگیهای معمول اندومرف
• بهطورمعمول افراد کوتاهقدی هستند
• بدن نرم، شل و گردی دارند
• بهسختی چربیهای بدن را از دست میدهند
• ساختار بدنی قوی دارند
• متابولیسم و سوخت ساز پایینی دارند.
اکتومورف
در این نوع تیپ بدنی، فرم هیکل، همان فرد لاغر معمولی است که همه ما آنها را بهعنوان یک فرد لاغراندام میشناسیم. اکتومورفها دارای بدن و وزنی سبک و پر مانند، مفاصل و استخوانهای کوچک و ریز، عضلات و بافتهای ماهیچهای لاغر و باریک هستند و بهطورمعمول و عامیانه اندام بلند، کشیده و لاغری دارند. در چنین افرادی عضلات و ماهیچههای موجود در بدنشان ضعیف، نحیف و باریک هستند و شانه و سرشانههای آنها کوچک و ریز اما عریض و پهن به نظر میرسد.
افراد اکتومورف بسیار سخت و دشوار میتوانند وزن خود را زیاد کنند و درشت شوند. چون بدن آنها دارای متابولیسم بسیار بالا و سریعی هستند و یا در مقابل آن کالریها و میزان انرژی دریافتی را خیلی زود و سریع میسوزانند. چنین افرادی برای افزایش وزن خود باید غذاها و کالریهای بسیار زیادی را مصرف کنند. اینگونه افراد اگر ورزش و تمرینهایی را انجام میدهند، باید توجه داشته باشند که تمرینات و ورزشهای کوتاه و شدیدی انجام دهند و فقط بر روی گروههای عضلانی و بافتهای ماهیچهای بسیار بزرگ بدن خود، کار کنند.
برای افراد اکتومورف، مکملهای غذایی و مکملهای تقویتی و حجیم کننده در حین ورزش اجباری و ضروری است. چنین افرادی باید حتماً چند ساعت قبل از رفتن به رختخواب و خوابیدن غذا بخورند و کالری به بدن خود برسانند تا در هنگام خواب مانع تجزیه عضلات خود شوند. پس بهطورکلی میتوان گفت: اکتومورفها خیلی راحتتر و بهآسانی چربی از دست میدهند و به همان حالت اولیه و لاغر خود برمیگردند پس باید همیشه به تغذیه خود اهمیت دهند.
صفات و ویژگیهای معمول یک اکتومورف
• اسکلت بدنی و استخوانهای کوچک
• سینه و قفسه سینه پهن
• لاغراندام
• بهسختی وزنشان زیاد میشود
• متابولیسم سریع و سوختوساز بالا
• حجم عضلانی کم و لاغر
مزومورف
کسانی که تیپ و اندام مزومورف دارند، دارای استخوانهای بسیار بزرگ و قوی هستند. عضلات و ماهیچههای چنین افرادی بهصورت معمولی بزرگ هستند و در کل اندام طبیعی ورزشکاری دارند. افرادی که مزومورف هستند، بهترین نوع و تیپ بدنی را برای بدنسازی دارند. چنین افرادی در زیاد و یا کم کردن وزن خود راحت هستند و ذاتاً و بهطور طبیعی قوی و قدرتمند میباشند.
نوع و اندام بدنی مزومورف، بهترین و درستترین نتیجه و پاسخ را به انجام تمرینات بدنسازی و افزایش وزن میدهد. تنها مشکل و ضعفی که در چنین تیپهای بدنی وجود دارد این است که چنین افرادی به همان مقدار که سریع رشد میکنند و نتیجه میگیرند، به همان اندازه چربی هم به دست میآورند و آنها را ذخیره میکنند؛ پس به همین دلیل این افراد باید همیشه مراقب کالریهای دریافتی خود باشند. بهترین تمرینها برای مزومورف ها، ترکیبی از تمرینات هوازی و قدرتی است که به آن اشاره میکنیم.
صفات و ویژگیهای معمول یک مزومورف
• اندام ورزشکاری
• عضلات و ماهیچههای بدنی مطلوب و خوب
• فرم مثلثی و زیبای بدن
• بهراحتی عضله و ماهیچه میسازند.
• قوی و قدرتمند
• نسبت به اکتومورف ها چربیها را راحتتر جذب میکند.
چکیده نکات
• بدن براساس تغییرات دوران جنینی و ارثی به سه تیپ اندومورف، مزومورف و اکتومورف تبدیل میشود.
• اندومورفها افرادی با بدن گرد، نرم و کوتاه هستند، اکتومورفها با بدنی کشیده، لاغری و استخوانی هستند و مزومورفها مادرزاد بدنی عضلانی با عرض شانه نسبت بزرگ دارند.
• در واقع تیپ بدنی استعداد چاقی، لاغری و بدن خوش فرم است.
چکیده کلیات
حتما این سوال پیش آمده زمانی که وعده غذایی کم میخورید ولی چاق میشوید مشکل از کجاست! یا حتی برعکس؛ در واقع این موضوع با تیپ بدنی شما ارتباط دارد.
تیپ بدنی در فرم و وزن ما تا چه حدی تاثیرگذار است؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم با گذشت زمان برخی از نظریات شلدون هنوز پابرجاست ولی برخی از این نظریات دستخوش تغییراتی شده است. این تغییرات شامل قسمت بیشتری از نظریه شلدون شده است. برای مثال این نظریه که تیپهای بدنی در شخصیت افراد تاثیرگذار هستند کاملا از دید روانشناسان کنار گذاشته شده است. در واقع اگر به مثالی که در بالا به آن اشاره کردم توجه کنید تیپهای بدنی همان استعداد افراد را مشخص میکنند. مثلا افرادی که اکتومورف هستند، ما به آنها میگوییم فردی که استعداد چاقی ندارد و به عکس اندومرفها مانند خود من، حتی با هوا خوردن هم چاق میشوند!
اما نظریات امروزی معتقد هستند که اگر فرد اندومورفی مبتلا به اضافه وزن شده، بیشک مجموعه گستردهای از تأثیرات زیست محیطی و اجتماعی، تغییرات ژنتیکی، موقعیتهای جغرافیایی و تصمیمات شخصی در آن دخیل بوده است. وقتی که به این نظریه و رفتار، تغذیه، تحرکات و میزان ورزش خود را میسنجم متوجه میشوم که اضافه وزن من شاید بیشتر از اینکه مربوط به تیپ بدنی من باشد، با نحوه زندگی من در ارتباط است.
اما آیا تیپ بدنی یک بهانه برای کتمان حقیقت در نحوه زندگی من است تا اضافه وزن خود را به گردن آن بیاندازم؟ نه، در واقع ما در مورد تیپ بدنی صحبت میکنیم تا بدانیم که چه تغذیه برای ما مناسب است؛ در مورد تیپ بدنی صحبت میکنیم که بدانیم چه ورزشهایی برای ما مناسب است. اگر من مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستم پس این موضوع مطرح است که تغذیه و ورزش من مناسب نیست و باعث اضافه وزن من میشود.
آیا تیپهای بدنی ثابت و همیشگی هستند؟
تیپهای بدنی، به ویژه اندومرف و اکتومورف به عنوان یک حبس ابد نیستند، اگر شرایط بر این منوال بود، تمامی پزشکان عرصه تغذیه و مربیان ورزشی باید از کار بیکار میشدند. اما اینطور نیست و فاکتورهای زیادی برای رسیدن به فرم بدنی ایدهآل وجود دارد. از ورزشهای متنوع گرفته تا تغذیه مناسب و نقش آن در ورزش و حتی بهبود شیوه زندگی، همه از روشهایی هستند که میتوانند در تناسب اندام نقش کلیدی داشته باشند.
دقیقا خود من هم همین تفکر را داشتم، زمانی به طور کامل یکی از وعدههای غذایی خودم را حذف کردم و طبیعی بود که بعد از آن با مشکلات زیادی روبهرو شدم، شاید اندومورف بودن یکی از دلایل چاق شدن شکم باشد ولی تنها دلیل آن نیست. به همین دلیل بود که برای رسیدن به وزن و فرم بدنی ایدهآل به باشگاه بدنسازی رفتم تا به وزن ایدهآل برسم.
مدت زمان اعمال تغییرات در تیپ بدنی
بدن انسان بسیار سازگار است و همیشه در محیط به دنبال هموستاز (یعنی تعادل) است. اما این تغییرات و مدت زمانی که بدن لازم دارد تا به تغییرات برسد بسیار زمانبر است، همین زمانبر بودن در ذهن افراد باعث میشود تا برخی این تصور را داشته باشند که در یک زندان ابدی که بالا هم در مورد آن صحبت کردیم، گیر افتادهاند. متاسفانه این یک حقیقت بود و حدود دو ماه به طور مداوم به باشگاه میرفتم. اما نتیجهای که دلخواه من باشد بهدست نیاوردم؛ البته که میدانم دو ماه زمان مناسبی برای رسیدن به فرم ایدهآل نبود ولی از طرفی هم درگیر کار بودم و بیماری کرونا هم از طرفی مانع رفتن به باشگاه میشد، بنابراین بیخیال شدم و از لاغری ناامید! اما شرایط این گونه باقی نماند و به واسطه یکی از دوستان با متد ورزشی EMS آشنا شدم و با همین روش به وزن ایدهآل خود رسیدم!
قبل از معرفی این روش لاغری لازم است تا بهصورت کلی از برنامه غذایی و ورزشهایی که برای هریک از گروهها مناسب است صحبت کنیم.
خصوصیات، تغذیه و ورزش مناسب اندومورف
بیانسه، کیم کارداشیان، جنیفر لوپز از افرادی هستند که بدن اندومورف دارند. شاید اندومرفها به دلیل فرم گلابی شکل اندام خود در بانوان جذابیت داشته باشند. اما این موضوع در مورد آقایان به هیچ وجه درست نیست، مانند خود من که مثل تمام اندومورفها در قسمت پایین تنه به نسبت دیگر قسمتها انباشت چربی بیشتری دارم. این الگو لاغری باعث میشود تا به طور کلی رسیدن به فرم و وزن مناسب برای این افراد سختتر شود.
از دیدگاه متابولیک، اندومورفها معمولاً حساسیت زیادی نسبت به کربوهیدرات و انسولین دارند. مواد غذایی با کربوهیدرات زیاد به سرعت در جریان خون به قند تبدیل میشوند و به احتمال زیاد بهعنوان چربی ذخیره خواهد شد تا اینکه برای انرژی مصرف شوند. درنتیجه بسیاری از اندومورفها دارای درصد بالا چربی بدن هستند و خطر ابتلا به دیابت، ناباروری، انواع خاصی از سرطان، بیماریهای قلبی، بیماری قلبی، دیابت، فشارخون بالا و افسردگی را افزایش میدهد. خوشبختانه، عدم تعادل هورمونی را میتوان با برنامه غذایی و تناسب اندام که باعث کاهش چربی بدن میشود جلوگیری یا اصلاح کرد.
در خصوص تغذیه باید خیلی حواس خود را جمع کنیم، یکی از مواردی که در افزایش وزن خود من تاثیرگذار بود، مصرف روزانه شیر و لبنیات بود که در بدن قبل از جذب تبدیل به بافت چربی میشدند. برای تغذیه مناسب پیشنهاد میشود که از مواد غذایی چرب دوری کنیم. فیبر ماده موثری در لاغری است، پس پیشنهاد میکنم تا دو مقاله سبزیجات لاغری کننده و مواد غذایی چربی سوز را که در تیم لانسگو تالیف شده حتما مطالعه کنید.
اما در مورد ورزش برای افراد اندومورف باید ابتدا نوع چاقی خود را در نظر بگیرید، اگر شما فردی هستید که بدن شما به طور یکسان درگیر اضافه وزن است باید از ورزشهای هوازی برای رسیدن به وزن ایدهآل استفاده کنید، اما اگر از چاقی موضعی رنج میبرید درست مانند خود من، ورزشهای متناسب با این تیپ و روشهای لاغری موضعی را به شما توصیه میکنم.
نکته: چاقی گلابی شکل در بانوان و چاقی سیبی شکل در آقایان از رایجترین فرم بدنی در تیپ اندومورف هستند.
تغذیه و ورزش مناسب مزومورف
من خودم یک اندومورف هستم و اطلاعاتی که در اختیار شما قرار دادم تجربه خودم بود. اما در مورد مزومورفها و اکتومورفها تجربهای نداشتم و برای این که اطلاعات درستی در این زمینه به شما ارائه دهم با چند مربی بدنسازی و مربیان لانسگو مشورت کردم.
اگر خاطرتان باشد گفتم که افرادی که مزومورف هستند را خداوند خیلی دوست دارد. اما این به این معنا نیست که این افراد بدون هیچ برنامهای، فرم بدنی مناسب داشته باشند. مزومورفها برروی لبه تیغ هستند و هر لحظه ممکن است که با تغذیه نامناسب و عدم تحرک، دچار چاقی و اضافه وزن شوند، اما همین موضوع میتواند به صورت برعکس هم اتفاق بیافتد. یعنی با مصرف مواد غذایی با کالری کم و تحرک بالا و بدون هدف دچار لاغری شوند.
در مورد تمرینات این افراد میتوانیم به جرات بگوییم که مزومورفها به راحتی میتوانند از برنامه تمرینی ورزشکاران حرفهای پیروی کنند و با رعایت تمامی موارد به سرعت به نتیجه دلخواه خود برسند. این افراد زمانی که برای برنامههای ورزشی خود اختصاص میدهند باید نظم قابل توجهی داشته باشد. پیشنهاد مربیان به این دوستان معمولا انجام حرکات ورزشی با تکرار8 الی 12 مرتبه در هر ست است.
درمورد تغذیه هم معمولا به این دوستان مکملهای غذایی پیشنهاد میشود، گلوتامین از آن دست مکملهایی است که معمولا به مزومورفها پیشنهاد میشود. البته که این افراد باید در وعدهها غذایی خود از پروتئین بالا استفاده کنند. پیشنهاد میکنیم که اگر فرصت و شرایط مناسبی دارید، وعدههای غذایی خود را به 5 الی 6 وعده تقسیم کنید.
برنامه غذای و تمرینی اکتومورفها
اکتومورفها یا لاغرهای گرفتار، از آن دست افرادی هستند که معمولا اندومورفها به آنها حسادت میکنند، ولی همانطور که اندومورف بودن برای من آزاردهنده است و مشکلات اضافه وزن، من را بسیار آزار میدهد؛ لاغری و اکتومورف هم تا حدودی آزاردهنده است. زمانی که با یک اکتومورف صحبت میکنیم بدون شک یک وجه اشتراک میان آنها وجود دارد، جمله “من خیلی غذا میخورم ولی چاق نمیشم” اما مشکل از کجاست؟ در واقع واژه خیلی از دیدگاه یک اکتومورف خیلی نیست! یعنی میزان کالری که این افراد برای رسیدن به وزن ایدهآل نیاز دارند به نسبت کالری که دریافت میکنند بسیار کمتر است.
اگر بخواهیم برای یک فرد مبتلا به تیپ بدنی اکتومورف فرمول دقیقی را ارائه دهیم، فرمول وزن * 36 میتواند بیانگر کالری مصرفی در یک روز برای اکتومورفها باشد. در واقع اگر وزن شما 70 کیلوگرم است، میزان کالری مورد نیاز شما باید، 2520 کالری در روز باشد.
ورزش مناسب اکتومورفها باید تمریناتی باشد که تمرکز زیادی برروی حجمدهی داشته باشد، ورزشهایی مانند:
• پرس روی میز
• اسکوات ها
• حرکت های هالتر
• حرکات کششی
• حرکات پارویی
• پرس شانه
اگر یک اکتومورف هستید اصلا جای نگرانی نیست، شما میتوانید به واسطه تمرینهایی که در بالا نام بردیم در سریعترین زمان ممکن به فرم بدنی والیبالیستها و بسکتبالیستها برسید.
نکته: برای رسیدن به میزان کالری استاندارد باید اشتها خود را افزایش دهید، پیشنهاد میکنم مقاله افزایش اشتها بدنسازان را حتما مطالعه کنید، در این مقاله به نکات درست و کاربردی برای افزایش اشتها اشاره شده است.
چکیده نکات
• اندومورفها باید در تغذیه خود از مواد غذایی چرب استفاده نکنند و ورزشهای هوازی انجام دهند.
• اکتومورفها باید در تغذیه خود از پروتئینها و کربوهیدراتها استفاده کنند و با تمرینات قدرتی به فکر عضلهسازی باشند، که البته باید ابتدا اشتها خود را افزایش دهند.
• مزومورفها در این مسیر باید با مصرف مواد غذایی انرژیبخش و حرکات خاص به فکر تراشیدگی عضلات خود باشند.
چکیده کلیات
تیپهای بدنی، زندان ابدی نیستند و برای رهایی میتوانند با استفاده از ورزش و تغذیه مناسب به نتیجه دلخواه خود برسند.
EMS یا تحریک اکتریکی عضلات
ورزش و باشگاه رفتن یکی از راههای رسیدن به فرم بدنی ایدهآل است، اما بهترین راه نیست، شاید تصور کنید که منظور من قرصهای لاغری و عملهای لاغری و … است، خیر! اصلا منظور من این موارد نیست، بلکه برای رسیدن به فرم مناسب باید تلاش کرد و عرق ریخت. اما این موضوع هم انکار نشدنی است که ورزش یک پروسه زمانبر است و با صرف زمان میتوانید به نتیجه دلخواه خود برسید. در این شرایط که معمولا همه ما درگیر کار و زندگی هستیم، همین موضوع زمانبر بودن ورزش به یکی از موانعی تبدیل شده که سمت ورزش و فعالیت بدنی نرویم.
اندومورفها اگر ورزش نکنند چاقی میشوند و اکتومورفها لاغر، البته که مزومورفها هم تحتتاثیر قرار میگیرند. EMSیک روش نوین ورزشی است که به واسطه یکی از دوستان به من معرفی شد، زمانی که به استودیو لانسگو رفتم با یک فضا خلوت مواجه شدم و بعد فهمیدم که EMS یک روش کاملا انفرای است که به واسطه جریان برق کار میکند. زمانی که لباس زیرین EMS را پوشیدم در ابتدا با تمریناتی که از جانب مربی به من ابلاغ میشد عرق کردم و لباس زیرین مرطوب شد، دلیل این کار فراهم شدن شرایط برای انتقال جریان الکتریکی بود.
زمانی که جریانات الکتریکی متصل شده یک حالت خوشایند مانند قلقلک را حس میکردم، البته که کاملا حس میشد که هر دقیقه که از تمرین میگذرد، علاوهبر تعریق میزان قابل توجهی از انرژی درونی من کاسته میشد. جریانات برقی با انتقال به عضلات علاوهبر چربیسوزی تاثیر مستقیمی در تقویت عضلات داشت، در واقع این انتقال جریان عضلات من را در حالت انقباض و انبساط مداوم قرارمیداد. طول تمرین 20 دقیقه بود ولی وقتی به ساعت هوشمندم نگاه کردم با عدد باور نکردنی 1200 کالری سوزی مواجه شدم، کاملا درست بود زیرا در این 20 دقیقه به قدری انرژی از من گرفته شده بود که کاملا از دست دادن وزن را در بدنم حس میکردم.
روش تحریک الکترونیکی عضلات یک روش کاملا نوین است که برندهای مختلفی این متد را به بازار عرضه کردهاند؛ اما برند آلمانی لانسگو که به دلیل تحقیقات به آن اعتماد کردم، تنها برندی در جهان است که برای متد EMS موفق به دریافت گواهینامههای مختلفی همچون ISO 9001 شده است، در واقع این گواهینامهها علاوهبر اثبات صداقت و تاثیرگذاری این برند در لاغری بدون هرگونه عوارض، تاکید فراوانی در اثر بخشی روحی و جسمی این دستگاه دارند.
نتیجه گیری
اگر بخواهیم به زبان ساده و عامیانه تیپهای بدنی را توضیح بدهم، اندومورفها مانند خود من با هوا خوردن هم وزن اضافه میکنند، مزومورفها همان افرادی هستند که به صورت مادرزادی خوش هیکل هستند و اکتومورفها همان افرادی هستند که علیرغم غذایی که میخوردند به آنها لقب راست روده میدهیم و میگوییم این همه غذا را چهکار کردی.
اما EMS همان روش ورزشی است که میتواند برخلاف متدهای دیگر در تناسب اندام هر سه تیپ موثر باشد، برای ما اندومورفها چربی سوزی و عضله سازی را به همراه دارد؛ برای اکتومورفها وظیفه حجیم شدن عضلات و برای مزومورفها تراشیدگی عضلات را برعهده دارد.