آلرژی غذایی نوعی حساسیت سیستم ایمنی بدن به مصرف مواد غذایی است. به مقدار مصرف زیاد و یا کم آن بستگی ندارد. ممکن است به مواد غذایی خاصی آلرژی داشته باشید و یا از یک بازهٔ زمانی سنی دچار آن شوید. حساسیت‌ها شامل: کهیر، مشکلات بلع و ورم راه‌های تنفسی و … است.
حساسیت غذایی را باید جدی گرفت و سریعاً به دکتر مراجعه کنیم. در برخی موارد حساسیت‌های شدید و یا حتی کشنده‌ای را به دنبال دارد. این واکنش‌های کشنده آنافیلاکسی (anaphylaxis) نام دارد. واکنش‌های که منجر به مرگ می‌شود.
آنافیلاکسی
در برخی از افراد، ممکن است یک حساسیت غذایی واکنش شدیدی به نام آنافیلاکسی ایجاد کند. این حالت می‌تواند باعث بروز علائم تهدیدکننده حیاتی شخص شامل موارد زیر شود:
افزایش نامناسب مجرای تنفسی، به‌طوری‌که تنفس برای شخص مشکل می‌شود.
سرگیجه و عدم هوشیاری
شوک و افت فشارخون
افزایش ضربان قلب
سخن یکی از نویسندگان به نام در حوزهٔ حساسیت‌های غذایی
دکتر روچی گوپتا Ruchi Gupta، یکی از نویسندگان مقالات حساسیت غذایی می‌گوید: ” زمان و اطلاعات مشخصی برای اینکه حساسیت دقیقاً چرا و چگونه رخ می‌دهد، در دست نیست. بیشتر در بزرگ‌سالان حساسیت رخ می‌دهد و قابل‌بررسی است. بیشتر افرادی که در بزرگ‌سالی دچار حساسیت غذایی شده‌اند و یا می‌شوند.
احتمالاً تحمل سیستم ایمنی خود را به غذایی که قبلاً بدون هیچ حساسیتی مصرف می‌کرده‌اند یا ازدست‌داده‌اند و یا از دست می‌دهند. همچنین ممکن است به غذایی حساسیت نشان دهند که قبلاً لب به آن نزده‌اند.”
نکته قابل‌توجه این است که حساسیت‌های غذایی قابل پیش‌بینی نیستند. واکنش‌ها می‌تواند روی دستگاه گوارش، پوست، سیستم تنفسی و حتی قلب تأثیر بگذارد. نوع حساسیت‌ها کاملاً به این بستگی دارد که سیستم دفاعی بدن در کجا آنتی‌بادی‌ها و هیستامین‌ها را جهت مقابله با آلرژی به وجود آمده توزیع کرده باشد.
مهمترین علائم حساسیت غذایی
مشکلات پوستی
اگر پوست شما دچار خارش و کهیر می‌شود و در بعضی مواقع اگزما در حال ظاهر شدن است. این موارد نشانه‌های ظهور لکه‌های قرمز و ملتهب بر روی پوست است. معمولاً روی دست‌ها، پاها و مفاصل دیده می‌شود.
اگر بعد از خوردن یک غذای خاص متوجه نشانه‌های التهاب، قرمزی یا خارش شدید روی پوست و همچنین در اطراف دهانتان قرمزمی شو، به ای ن دلیل است که به آن غذا حساسیت دارید.
ضعیف شدن نبض
در بعضی از موارد حساسیت غذایی فقط پوست را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از مرکز تحقیقات و آموزش حساسیت غذایی، برای مثال: کاهش ناگهانی نبض یا ضعیف شدن نبض – کاهش یا افزایش فشارخون – نیز مشاهده‌شده است.
تنها با اندازه‌گیری فشارخون در هر وعدهٔ غذایی می‌توانیم شاهد تغییرات فشارخون خود شویم. بااین‌وجود احساس ضعف یا ضعیف شدن نبضتان، از نشانه‌های تغییر در فشارخون شماست.
اگر احساس گیجی می‌کنید، بی‌خیال آن نشوید و سر سرانه از کنار آن عبور نکنید. حساسیت‌های غذایی گاه ضعیف و گاه قوی و شدید است.
مشکلات دهانی
با خوردن میوه‌ها و سبزیجات که دارای پروتئینی مشابه گرده گیاهان دارند، حساسیت غذایی همانند: سرفه‌های خشک و خفیف و حتی خارش دهان شود. با توجه به گفتهٔ مرکز تحقیقات و آموزش حساسیت غذایی؛ این نوع حساسیت محدود به خارش دهان می‌باشد و دقایقی بعد از خوردن غذای حساسیت‌زا برطرف می‌شود.
گرفتگی، سفتی و بعضاً درد در قفسه سینه
ازوفاژیت ائوزینوفیلیک eosinophilic esophagitis: نام بیماری است که حساسیت‌هایی را در مری ایجاد می‌کند. به اینصورت که نوعی از سلول‌های سفید خون، را درگیر می‌کند. علائم این حساسیت عبارت‌اند از استفراغ، مشکل بلع و سوزش سر دل.
دلیل بوجود آمدن این آلرژی عوامل حساسیت‌زایی هستند که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن تعداد زیادی از سلول‌های سفید خون (به نام ائوزینوفیل) را به مری ارسا کند. همین امر باعث التهاب آن قسمت شده، در نتیجه گلو را تنگ‌تر می‌کند و به فرد این حس را تلقین می‌کند که غذا در گلویش گیر کرده است.
مشکل در دفع مدفوع
اگر هر بار که غذای خاصی می‌خورید، در دفع آن دچار مشکل هستید ممکن نسبت به آن غذا حساس باشید. اگر غذای شما باعث می‌شود شما احساس تهوع یا دل‌درد داشته باشید و یا بعد از خوردن آن نیاز فوری به دستشویی رفتن داشته باشید، ممکن است مسمومیت غذایی نباشد.
سخنی از متخصصین
گاهی اوقات عدم تحمل غذا هم سخت است، عدم تحمل غذا باعث می‌شود مشکلات گوارشی ایجاد شود. برخلاف حساسیت غذایی، عدم تحمل غذا واکنش سیستم ایمنی بدن نیست و معمولاً علائم مربوط به آن از اهمیت و جدیت کمتری برخوردار هستند.
تشخیص اینکه واکنش حساسیتی بوده یا نوعی عدم تحمل ماده غذایی بسیار مهم است! لازم است در زمان نوشیدن یک لیوان شیر، آب میوه و… به واکنش‌هایی که بدنتان نسبت به آن ماده نشان می‌دهد، توجه کنید و بی تفاوت از کنارش عبور نکنید. واکنش‌های بدن خود را به هر ماده غذایی جدی بگیرید که ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شود و یا اینکه آسیب‌های جدی‌تری، مانند علائمی که در بالا بیان شد، بوجود آید.
اگر دچار حساسیت غذایی یا آلرژی غذایی هستید، چه باید بکنید؟
اگر به صورت مرتب بعد از خوردن مادهٔ غذایی خاصی، یک یا چند مورد از علائم ذکر شده را مشاهده کردید، لازم است به دکتر متخصص مراجعه کرده و از آن کمک بگیرید. دکتر نیز از شما یادداشت‌های روزانه غذاهای مصرفی خود را که مصرف می‌کنید به همراه واکنش‌های دریافتی از بدن یادداشت کنید و یک آزمایش نیز انجام دهید.
اگر به غذای خاصی حساسیت داشته باشید، طبق تجویز دکتر متخصص عموماً باید از داروی اپینفرین epinephrine استفاده کنید و به دلیل حساسیت بالای این خطر، دارو باید همیشه همراهتان باشد. شما از اینکه حساسیت غذایی که به شکل کهیر ظاهر شده است، چه زمانی ممکن است خطرناک و کشنده باشد.
تعریف داروی اپینفرین epinephrine
این دارو برای درمان اضطراری و لحظه‌ای واکنش‌های شدید آلرژیک، در کنار بی‌حس کننده‌های موضعی، خونریزی لثه و احیای قبلی – عروقی مصرف می‌شود.
توجه داشته باشید که
حتی اگر علائم خفیفی را در خود مشاهده کردید، باید به متخصص حساسیت‌های غذایی رجوع و با آن مشورت کنید تا برای زمان‌های اورژانسی برنامه درمانی برنامه‌ریزی‌شده و مشخصی داشته باشید و حتی‌الامکان به یکی از نزدیکان خود اطلاع دهید در مواقع بروز حساسیت‌های جدی چه‌کاری انجام دهد.
