مهارت های روانی

مهارت های روانی به مهارت هایی گفته می­شود که به صورت ذاتی یا از طریق آموختن باعث خواهند شد تا موفقیت ورزشکاران را افزایش داده و همچنین اعتماد به نفس، کنترل تمرکز و اضطراب را افزایش دهند. مهارت های روانی جزو آن دسته از مهارت هایی هستند که هر شخصی قادر به آموختن آن ها خواهد بود.

تنظیم انگیختگی

به صورت پیش فرض زمانی یک ورزشکار از خود عملکردی مناسب به جای خواهد گذاشت که در بهترین وضعیت از نظر انگیختگی باشد. انگیختگی نیز به فعال شدن عمومی فیزیولوژیکی و روانی همانند افزایش ضربان قلب و تنفس افزایش هشیاری و توجه گفته می­شود.

زمانی که بی حوصله یا در حال استراحت یا خواب هستیم، انگیختگی مان کم است. وقتی هیجان زده، عصبانی یا مضطرب می­شویم انگیختگی مان افزایش پیدا خواهد کرد. اگر انگیختگی مناسب کاری باشد که در دست داریم آن کار به نحو مطلوب انجام می­شود. اگر زیاد باشد دچار اضطراب می شویم و اگر کم باشد کار را به حد لازم جدی نخواهیم گرفت. مانند وقتی که حریف ضعیفی در پیش داریم. گاهی اوقات به همین دلیل حریف های ضعیف بر حریف های قوی چیره می­شوند.

به همین منظور برای تنظیم انگیختگی راه های مناسبی وجود دارد مانند : اگر انگیختگی کم باشد نرمش کردن، تصویرسازی و یادآوری موفقیت های گذشته و موفقیت هایی که در آینده بدست خواهد آمد، به افزایش انگیختگی کمک خواهد کرد. همچنین برای کم کردن انگیختگی از روش­های مختلف از جمله روش آرمیدن یا ریلکسیشن و کنترل تنفس استفاده خواهد شد. البته هدف گزینی و تنظیم وقت و برنامه ریزی خود از بسیاری از اضطراب ها جلوگیری خواهد کرد.

تصویرسازی

تصویر سازی امری است که به وسیله آن می­توان تجربه هایی که در گذشته به عنوان تجربه مثبت و موفق ثبت کرد ایم را بازسازی کنیم، و یا همچنین می­توانیم رویدادهایی که دوست داریم در اینده برای ما رخ دهد را در ذهن خود بازسازی کنیم. این امر باعث خواهد شد تا ما از نظر ذهنی برای مسابقات و رویدادهایی که در پیش داریم آماده شویم.

البته لازم به ذکر است، منظور از تصویرسازی خیال پردازی هایی که ناخواسته به سراغمان می آید نیست. در تصویرسازی تنها نباید به حس دیداری اکتفا نمود بلکه باید تا حد ممکن از حواس بیشتری استفاده کرد تا تصویر روشن، واضح و ملموس تر باشد. مانند: شنیدن صداها، بوی چمن یا کلر آب استخر و یا حس کردن توپ با دست و جز آن.

اعتماد به نفس

اعتماد به تفس را می­توان اینگونه تعریف کرد: اعتماد به توانایی های خود در انجام موفقیت آمیز کار مورد نظر. بدیهی است اگر این اعتماد غیرواقعی و بیشتر از توانایی های واقعی شخص باشد اعتماد به نفس کاذب است و به زیان عملکرد تمام می شود. اعتماد به نفس از عناصر اصلی موفقیت ورزشی و عاملی است که ورزشکاران برجسته را از سایرین متمایز می­سازد.

اعتماد به نفس به سبب:

• حفظ آرامش در شرایط فشار
• تمرکز بیشتر و مؤثرتر
• انتخاب هدف های دشوارتر
• مقاومت و تلاش بیشتر

اعتماد به نفس ویژگی ای نیست که ثابت باشد و دچار تغییرات نشود بلکه می­توان آن را افزایش داد. یکی از راه های افزایش اعتماد به نفس به پایان رساندن کار و دستیابی به موفقیت های مورد نظر شخصی است. به همین دلیل،  بهتر است هدف ها را طوری انتخاب کنیم که با تلاش بتوانیم به آن دست یابیم. شاید این که باختن سبب باخت در مسابقه بعدی می­شود. یک توجیهش همین باشد. وقتی ورزشکار مسابقه قبلی را برده باشد با اعتماد بیشتر به میدان خواهد رفت.

علاوه بر آن موارد زیر نیز اعتماد را افزایش می دهد:

• استفاده از تصویرسازی و خود را موفق دیدن
• فکر کردن با اعتماد به نفس و گفتگو درونی با اعتماد به نفس
• عمل کردن با اعتماد به نفس یعنی حتی در شرایط ضعیف بودن نیز حالت هایی را که نشانگر اعتماد به نفس است به خود بگیریم.

تمرکز

تمرکز به منظور توانایی معطوف ساختن توجه به امور مربوط به وظیفه و در صورت لزوم حفظ و تغییر آن متناسب با شرایط است. یکی از اصلی ترین عوامل روانی که در عملکرد ورزشکاران برتر مورد توجه قرار می­گیرد تمرکز است. ورزشکاران بزرگ در حالی که در کار خود مستغرق می شوند بر محیط و اوضاع بازی نیز آگاهی دارند و این آگاهی باعث خواهد شد تا با خیال راحت تری به ادامه بازی بپردازند.

در برخی موارد تیز هنگام مسابقات مهم ورزشکار به جای آنکه به کاری که در دست دارد تمرکز کند فکرش به جاهای مختلف سیر می کند، به مسابقه گذشته فکر می­کند و افسوس می­خورد که ای کاش آن را برده بود، به مسابقه آینده می اندیشد، و… و از توجه به کار اصلی باز خواهد ماند.

لازم است بدانی تا نوع تمرکزی که شما به آن می­پردازید باید با کار در حال انجام متناسب باشد. به طور مثال گاهی لازم است توجه ما به بیرون یعنی به میدان بازی باشد در حالی که توجهمان به درون یعنی به افکار خود متوجه شده است یا اینکه باید به یک چیز محدود، مثلاً، فقط به توپ توجه کنیم در حالی که به همه میدان و حتی تماشاگر توجه داریم که متناسب با تکلیف جاری نیست. خستگی، نداشتن انگیزه کافی و عوامل بیرونی مخل تمرکز مانند: نور، صدا، حقه های حریف مانع تمرکز کافی می­شود.

هدف گزینی

اینکه داشتن هدف در زندگی شخصی هر فرد یا سازمانی مهم است بر همگان آشکار است. به همین دلیل لازم است تا هر ورزشکاری برای هدایت و رسیدن به جایگاه مورد نظر خود هدف هایی را تعیین کند. چرا که نه تنها نقطه ای را که می خواهیم به آن برسیم به ما نشان می دهد بلکه روش گام به گام رسیدن به آن نقطه را نیز فراهم می­سازد.

گفتگوی درونی

گفتگوی درونی انسان ها با شکل های متفاوتی ظاهر خواهد شد، اما به ارحتی می­توان دسته هایی برای آن­ها تعریف کرد: انگیزشی، آموزشی و منفی. یکی از گفتگوهایی که باعث عزت نفس، انگیزش و ارتقا تمرکز می­شود گفتگوی درونی انگیزشی و آموزشی است. این نوع از گفتگوی درونی به بهبود عملکرد منجر می­شود. حال آنکه گفتگوی درونی منفی منجر به ایجاد اضطراب و از دست دادن تمرکز می­شود.